Ryczałt ewidencjonowany – czym jest i kto może z niego korzystać?

Ryczałt ewidencjonowany, czyli ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczona forma opodatkowania, często wykorzystywana przez przedsiębiorców. W tym artykule dowiesz się czym jest ryczałt ewidencjonowany, kto może z niego skorzystać i jak powiadomić urząd skarbowy o zmianie formy opodatkowania.

Co to jest ryczałt ewidencjonowany?

Ryczałt ewidencjonowany to uproszczona forma opodatkowania przychodów uzyskiwanych z wykonywanej działalności gospodarczej. Dokładniej oznacza to, że podatek płaci się od przychodów, bez pomniejszania go o koszty. To jedna z wygodnych form opodatkowania, jednak nie każdy może z niej skorzystać.

Kogo obejmuje ryczałt ewidencjonowany?

Z ryczałtu ewidencjonowanego może skorzystać:

• spółka cywilna osób fizycznych
• osoba fizyczna
• spółka jawna osób fizycznych
• przedsiębiorstwo w spadku
• podatnik z przychodami z dzierżawy lub najmu

Według ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku, prawo do korzystania z ryczałtu ewidencjonowanego mają:

• działalności, które w roku poprzedzającym aktualny rok podatkowy były prowadzone przez jedną osobę, a całkowity przychód nie przekroczył kwoty 250 tysięcy euro
• działalności, które w poprzednim roku podatkowym były prowadzone jako spółka, a ich przychód w ciągu roku podatkowego nie przekroczył kwoty 250 tysięcy euro.
• przedsiębiorcy, którzy bez względu na przychód rozpoczęli swoją działalność w danym roku podatkowym i nie korzystają z karty podatkowej

Stawki ryczałtu ewidencjonowanego

Stawki ryczałtu ewidencjonowanego zależą od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. W Polsce obowiązują stawki od 2% do 17%, przy czym najpopularniejsze to:

• 3% dla handlu, 
• 5,5% dla usług budowlanych, 
• 8,5% dla usług najmu i niektórych innych działalności,
• 14% dla lekarzy i pielęgniarek,
• 17% dla wolnych zawodów. 

Ważne jest, by dobrać właściwą stawkę, ponieważ wpływa to bezpośrednio na kwotę podatku.

Zalety i wady ryczałtu ewidencjonowanego

Ryczałt ewidencjonowany niesie ze sobą szereg zalet, szczególnie dla przedsiębiorców, którzy szukają prostszej formy opodatkowania. Przede wszystkim, jego największą zaletą jest uproszczona forma rozliczeń – podatnik nie musi prowadzić skomplikowanej pełnej księgowości, a jedynie prostą ewidencję przychodów. Co więcej, dla niektórych rodzajów działalności dostępne są niższe stawki podatkowe, które mogą być bardziej opłacalne niż w przypadku zasad ogólnych lub podatku liniowego. Jest to korzystne szczególnie dla działalności o stabilnych i przewidywalnych przychodach oraz niskich kosztach operacyjnych.

Jednak ryczałt ewidencjonowany ma też swoje wady. Najważniejszym ograniczeniem jest brak możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodu – oznacza to, że podatek płaci się od całości przychodu, bez pomniejszania go o poniesione wydatki, takie jak zakup materiałów, opłaty za usługi czy wynagrodzenia. Dlatego ryczałt jest korzystny głównie dla firm, które mają niskie koszty operacyjne. W przypadku działalności o wysokich kosztach stałych ryczałt może okazać się mniej opłacalny, ponieważ brak możliwości odliczenia kosztów może znacząco zwiększyć rzeczywiste obciążenie podatkowe.

W jaki sposób powiadomić urząd o formie opodatkowania?

Wybierając ryczałt ewidencjonowany jako formę opodatkowania, należy o tym powiadomić urząd skarbowy.

W przypadku, gdy chcemy rozliczać się w taki sposób od początku prowadzenia działalności, do urzędu należy złożyć pisemne oświadczenie skierowane do naczelnika urzędu skarbowego w miejscu odpowiednim do miejsca zamieszkania. Termin złożenia oświadczenia to dzień poprzedzający dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej. Jeśli pismo nie zostanie złożone w wyżej wymienionym terminie, ostateczną datą jest dzień uzyskania pierwszego przychodu.

Dodatkowo możliwe jest także złożenie bezpośredniego wniosku CEIDG-1.

W momencie, w którym podatnik prowadzi już swoją działalność i chce zmienić formę opodatkowania na ryczałt ewidencjonowany należy złożyć do urzędu skarbowego zawiadomienie w formie pisemnej. Termin złożenia zawiadomienia to 20 dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięto pierwszy przychód.

Dokumentacja wymagana przy ryczałcie ewidencjonowanym

Pomimo uproszczonej formy ryczałtu ewidencjonowanego, przedsiębiorcy korzystający z tej formy opodatkowania muszą prowadzić kilka rodzajów dokumentacji. Podstawowym wymogiem jest ewidencja przychodów, w której podatnik zapisuje wszystkie przychody uzyskane w ramach prowadzonej działalności. Jest to kluczowy dokument, ponieważ na jego podstawie oblicza się należny podatek. Dodatkowo, przedsiębiorcy są zobowiązani do prowadzenia ewidencji wyposażenia, w której uwzględnia się wszystkie elementy wyposażenia o wartości przekraczającej określony prawem próg – na przykład narzędzia, sprzęt komputerowy czy meble wykorzystywane w firmie.

Dodatkowo, w przypadku prowadzenia działalności obejmującej środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, podatnik musi prowadzić wykaz środków trwałych. Wszystkie te dokumenty powinny być rzetelnie i systematycznie prowadzone oraz przechowywane przez cały okres ich obowiązywania. Ważne jest również, aby dokumentacja była gotowa do okazania na wypadek kontroli skarbowej, ponieważ organy podatkowe mają prawo do weryfikacji zgodności prowadzonej ewidencji z rzeczywistością.

Kto nie może skorzystać z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych?

Ryczałt ewidencjonowany nie obejmuje:

• usług ubezpieczeniowych
• usług administracji publicznej i obrony narodowej
• usług związanych z leśnictwem
• usług pośrednictwa w sprzedaży hurtowej m.in. paliw, chemikaliów przemysłowych, metali przemysłowych i rud
• usług finansowych, prawnych i rachunkowo-księgowych
• usług związanych ze sportem, rozrywką i rekreacją

Ryczałt ewidencjonowany to idealna forma rozliczenia podatku dla osób, które ponoszą stosunkowo niskie koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Dzięki ryczałtowi od przychodów ewidencjonowanych podatnik posiada niższe stawki podatku dochodowego.

Obowiązki podatnika na ryczałcie

Przedsiębiorca korzystający z ryczałtu ewidencjonowanego musi pamiętać o składaniu rocznej deklaracji PIT-28, która rozlicza jego przychody za cały rok. W trakcie roku przedsiębiorca powinien również opłacać zaliczki na podatek, w zależności od wysokości przychodów.

Kiedy warto wybrać ryczałt?

Ryczałt ewidencjonowany jest korzystną formą opodatkowania dla działalności, które generują stosunkowo niskie koszty operacyjne w stosunku do uzyskiwanych przychodów. Przykładem takich działalności są usługi doradcze, najem, drobne usługi naprawcze oraz działalności handlowe o dużej marży, ale niewielkich kosztach stałych. Ryczałt może być szczególnie opłacalny, gdy koszty związane z prowadzeniem działalności stanowią jedynie niewielki procent przychodów. Pozwala to na zastosowanie niższej stawki podatkowej bez obawy o konieczność odliczania dużych wydatków.

Dodatkowo, ryczałt jest dobrą opcją dla nowych przedsiębiorców, którzy chcą uniknąć skomplikowanych rozliczeń i obciążającej księgowości. Dzięki uproszczonym zasadom ewidencjonowania przychodów ryczałt umożliwia prowadzenie przejrzystych i łatwych do nadzorowania rozliczeń. Wybór ryczałtu jest szczególnie wskazany, jeśli działalność charakteryzuje się stabilnymi przychodami i przewidywalnymi kosztami.

Czym różni się ryczałt od innych form opodatkowania?

Ryczałt ewidencjonowany różni się zasadniczo od innych form opodatkowania, takich jak zasady ogólne (skala podatkowa) oraz podatek liniowy, ze względu na sposób naliczania podatku. Przy zasadach ogólnych i podatku liniowym podatek dochodowy oblicza się od dochodu, czyli przychodu pomniejszonego o koszty jego uzyskania. Pozwala to na obniżenie podstawy opodatkowania o poniesione wydatki.

Natomiast w przypadku ryczałtu podatek naliczany jest wyłącznie od przychodu, bez pomniejszania go o koszty. To oznacza, że im wyższe są koszty operacyjne firmy, tym mniej korzystny może być ryczałt ewidencjonowany. Dlatego ta forma opodatkowania sprawdza się głównie w przedsiębiorstwach o niskich kosztach. Ryczałt może być korzystny przy działalnościach usługowych i handlowych o dużej marży, gdzie pomimo prostoty obliczeń podatek jest stosunkowo niski.